Ben jij een benader- of vermijdtype?

RICHTING-filter Een bij iedereen duidelijk naar voren komende denkstijl heet officieel het metaprogramma ‘Richting’. Deze bestaat uit twee onderverdelingen: Je hebt een denkvoorkeur ‘Naartoe' of 'Weg van'.

Motivatie-denkfilter

Vaak heb je een (flinke) voorkeur voor één van beiden, sommigen zijn flexibel en hebben een mengvorm. Bij deze denkstijl vallen bij uitstek waarden en denkstijlen samen en dit heeft enorme invloed op elkaar. Want dit is een motivatiefilter waarbij 1. frustratie en plezier, 2. zaken waar we waarde aan hechten en 3. dingen die we willen vermijden of bereiken, bij elkaar komen. Daarom is bij deze denkstijl de context elke keer weer opnieuw belangrijk om mee te wegen. Gaat het over de aanschaf van een 2e hands auto of om een nieuwe koers van je afdeling? Deze denkstijl kan dan tijdelijk veranderen bij iedereen. Alle informatie die nu volgt, moet daarom steeds weer in relatie tot een context vastgesteld worden! Bovendien beweegt iedereen zowel ergens naar toe als ergens vanaf, bijvoorbeeld als het gaat om veiligheid.

Teambreaker!

By the way: dit is een echte 'teambreaker', juist door de felheid waarmee mensen op elkaar (door deze denkstijl) kunnen reageren. Het lijkt wel of de Weg Vanners steeds maar weer bezwaren opperen en vragen blijven stellen. De Naartoe'ers worden meestal op handen gedragen, lekker positief en de focus op doelen. Maarre...het is niet alleen maar feest hoor met deze laatste types! Mensen richten hun aandacht op potentiële problemen, òf op de doelen die ze willen bereiken. Het zijn eigenlijk twee kanten van dezelfde medaille: iemand kan naar een doel toe bewegen, of van een probleem weg bewegen (en is daardoor onderweg naar een doel). Soms wordt het verlangen om een zeker punt te bereiken veroorzaakt door een nog sterker verlangen om de huidige situatie te veranderen.

Omgekeerd kan achter de wil om een probleem op te lossen, de wens liggen om een bepaald doel te bereiken. Hoe uit dit zich in jouw communicatie? Want dit denkfilter heeft een enorm effect op hoe de buitenwereld jou ervaart. Sommige mensen hebben een sterke voorkeur voor het ene of het andere. Er zijn ook mensen die makkelijk schakelen, flexibel hierin zijn. Die weten wanneer ze beter aan eventuele problemen kunnen denken of wanneer ze ervoor moeten gaan. En wat ze op hun pad tegenkomen aan problemen lossen ze op. Bewust switchen van denkstijl kan enorm behulpzaam zijn! Is het niet voor jezelf is het wel voor de ander, zodat die zich ook gehoord voelt.

ErOpAf

Naartoe Mensen met deze voorkeursdenkstijl hebben nadrukkelijk aandacht voor doelen. Ze bewegen naar wat ze willen, wat ze verlangen en dit motiveert hen. Geef ze dus ook een doel, ‘een wortel’ om naar toe te bewegen. Afstraffen heeft weinig zin bij deze mensen. Centraal staat het volbrengen van iets wat gewenst is, een waarde bevrediging. Het maakt dat iemand gemotiveerd is om te hebben, te krijgen, te realiseren. De richting is naartoe. Naartoe denkers kunnen gefocust blijven op hun doelen, ook als er van alles misgaat. Ze stappen gemakkelijk over problemen heen. Met het concentreren op doelen gaat de kracht/kwaliteit van het stellen van prioriteiten gepaard alsook het in kaart brengen van de gewenste situatie. Problemen en obstakels worden direct in doelen omgezet. Ze praten ook in termen van doelen, 'binnenkort ga ik een training volgen', 'over 2 maanden ga ik op vakantie en wat dacht je van ‘er zijn geen problemen, alleen uitdagingen’. Et cetera.

Jammer, maar helaas…

De keerzijde is dat deze denkers vaak verbaasd zijn als dingen fout gaan, want dat ontgaat ze weleens. Zij worden soms door anderen als naïef bestempeld, omdat zij geen rekening houden met de mogelijke obstakels op hun weg. Zij hebben minder geduld met mensen die bezwaren opperen of beren op de weg zien en zij snappen vaak niet wat het probleem is. Zij laten daardoor problemen sudderen in hun werk zonder ze op te lossen. Dit gaat ten koste van de sociale interactie en de effectiviteit. In extreme gevallen leidt dit tot het ontkennen en negeren van problemen en obstakels op de weg naar het doel. Hiermee kwetsen ze onbedoeld de Wegvanners die hun gedachtegoed en goede bedoeling volledig genegeerd zien.

Beren op de weg?!

Deze Weg van-denkstijl leidt tot een gerichtheid op problemen; het maakt dat iemand alert is op bedreigingen. Ze zien vooral ‘beren op de weg’. Deze weg van denkers vertellen je wat zij niet willen. Zij zijn gemotiveerd om problemen/bedreigingen te voorkomen of te omzeilen. Zij kunnen dit op heel veel manieren doen. Gesproken wordt over problemen, dat ‘wat ik niet wil’, ‘wat ik wil uitsluiten’, ze gebruiken woorden als vermijden, niet, nee, mijden, nooit. Zij weten direct wat het probleem is, stellen direct grenzen en zien zeker niet in eerste instantie wat het doel is. Hun doel (!) is nu juist iets vermijden, een ongewenste waarde/emotie uit te sluiten. Ze pakken een probleem pas aan als het echt heel belangrijk voor ze is. Ze worden vaak het beste gemotiveerd door hun angsten/zorgen. Je vertelt ze daarom vooral wat ze niet zouden moeten willen. Zij zijn niet te overtuigen door ze een ‘wortel’ voor te houden. Breng ze niet in een situatie waarin ze niet willen zijn, dat is hoogst onprettig voor ze. Bijvoorbeeld ontkennen dat er überhaupt een probleem is (maar alleen uitdagingen) en ze zo met een klus/project op pad sturen.

Het in kaart brengen van problemen, probleemdefiniëring, dan wel het opsporen van risico’s zijn de kwaliteiten behorend bij deze denkstijl. En daarom zijn deze personen het beste in situaties waar aandacht voor problemen belangrijk is. In bepaalde fasen van een project zijn ze onmisbaar. Tegenspreken (tegendenken) gaat ze ook gemakkelijker af en dat is een van de competenties van de toekomst! De ogen zijn ‘vanzelf’ gericht op het probleem. Dit is een belemmering voor het bereiken van doelen en het stellen van prioriteiten, want in ieder probleem schuilt wel een ander probleem. Gevolg daarvan is dat ze weinig zicht kunnen hebben op doelen of dat het veel langer duurt voor ze een doel bereiken. In het ergste geval heeft dit metaprogramma tot gevolg dat problemen niet opgelost worden en er steeds nieuwe opgeworpen worden.

Kenmerken Richting (voor de snelheidsmaniakken)

Voorbeeld: Piet en JIJ

Stel jij bent ‘naartoe’ en Piet is ‘weg van’. Dat betekent dat als jullie iets ondernemen jij meteen het eindresultaat ziet en dan ben je daar ook helemaal enthousiast over. Piet weet gelijk hoeveel werk er aan vast zit, vraagt zich (hardop) af hoe jullie die problemen die je zult tegenkomen gaan oplossen. Kun je je voorstellen dat, toen je je niet bewust was van dit Denkfilter, Piet jou wel eens roekeloos/impulsief vond en jij je vaak geremd/bekritiseerd voelde? Nu kun je samen een positief én realistisch beeld opbouwen. En dan is er veel beter contact. Elk team, elke groep mensen die eenzelfde doel willen bereiken of willen samenwerken, heeft minstens één iemand nodig die WEG VAN is! Mijn persoonlijke score is: Weg Van 65% en Naartoe 95%. Ik weet wel dat ik een prettiger collega ben geworden sinds ik dit weet en meeneem in mijn communicatie. Ik stel nu vaker de vraag: Hoe is dit belangrijk voor jou? Vooral als ik te maken heb met een Weg Vanner. Ik krijg dan vele mooie antwoorden, relevante informatie voor de samenwerking én ik tackle een probleem dat ik zelf niet ingecalculeerd had.

Gaan… samen mét die WegVan-Banaan! Yolanda

Deel dit artikel

Reageren? Graag!